Neuropsikologia
Eguneroko bizitzan gaitasun batzuk behar ditugu, hala nola leku batera iristeko ordua aurreikustea, lanean kontzentratzea, geroago erosi behar dudana edo esan didaten zerbait memorizatzea.
Eguneroko bizitzan eta erronka handiei aurre egiteko erabiltzen ditugun trebetasun hauei gaitasun kognitiboak deitzen zaie.
Arreta
Funtzio hau funtsezkoa da eguneroko bizitzan. Gure jarduera mentala edo zentzumenak estimulu edo objektu zehatz batean zentratzea ahalbidetzen digu. Ezinbestekoa da geroago arreta jarri diogunari buruz arrazoitzeko edo informazio horren memoria sortzeko.
Funtzio exekutiboak
Goi-mailako trebetasunen multzoa, hala nola plangintza, antolaketa, aurreikuspena, portaeraren sekuentziazioa, helburuak ezartzea eta horiek lortzeko prozesuaren jarraipena edo gainbegiratzea, erabakiak hartzea edo ekintzak abiaraztea eta malgutasun kognitiboa, hau da, gai jakin baterako nahiago dugun aukeraz gain beste aukera batzuk baloratzeko gaitasuna.
Arrazoiketa logikoa
Arrazoiketa logikoak estimulu edo objektu desberdinen sekuentzia batean eredu komun bat identifikatzeko gaitasuna adierazten du, baita eredu logiko horri jarraitzen dion elementu berri bat sortzeko gai izatea ere.
Memoria
Informazioa epe laburrean, epe luzean edo baita eragiketa mentalak egiten diren bitartean ere gordetzeko gaitasuna; adibidez, biderketa edo batuketa handi bat buruan egiten dugunean, hasierako zifrak gogoratu behar ditugu eragiketa matematikoak egiten ditugun bitartean.
Prozesatzeko abiadura
Pertsona batek informazio jakin bat (testu bat, irudi bat edo ideia bat) prozesatzeko behar duen denbora.
Hizkuntza
Hizkuntza ahozko edo idatzizko mezu ulergarriak sortzeko gaitasuna da, baita irakurtzen edo entzuten ditugun mezuen esanahia ulertzeko ere.
Kalkulua
Kalkuluak eragiketa matematiko sinpleak eta konplexuak egiteko aukera ematen digu, hala nola leku batetik bestera joateko behar den denbora kalkulatzea, sukaldatzeko edo erosketak egiteko proportzioak kalkulatzea.
Funtzio horietako edozeinetan narriadurak garapen-arazo larriak sor ditzake. Funtzio hauek gure ingurunea aztertzeko, hautemateko eta interpretatzeko aukera ematen digute, eta erantzun egokiena aplikatzeko. Gaitasun kognitibo horietako edozeinekin zailtasunak izatea benetako erronka izan daiteke gure eguneroko bizitza normaltasunez egiteko.
Haur eta nerabeen ebaluazio neuropsikologikoa
Goian aipatutako gaitasun kognitibo bakoitzean lortutako errendimenduaz gain, gaitasun intelektual orokorrak ere ebaluatzen dira.
Helduen ebaluazio neuropsikologikoa
Helduentzako ebaluazio neuropsikologikoan, aipatutako gaitasun kognitiboak ebaluatu daitezke, baita adinarekin lotutako eta funtzio-urritasun posibleak ere.